… – … EĞİTİM VE ÖĞRETİM YILI ………..……………..… OKULU 9/… SINIFI
EDEBİYAT DERSİ 1. DÖNEM 1. YAZILISI
Tarih: …/…/……
ADI SOYADI:………………………… NU:………….. PUAN:………
1. Edebiyatın tanımın yapınız. (6p.)
2. Edebiyatın güzel sanatlar içindeki yerini açıklayınız. (10p.)
3. Sanat, kaça ayrılır, resim ve bale hangi sanat grubuna girer? (15p.)
4. Aşağıdaki boşlukları doldurunuz. (12p.)
5. Edebi metinlerin temel ifade şekilleri nelerdir? (6p.)
6. Edebi metin nedir? (10p.)
7. Şiirde zihniyet ne demektir? (10p.)
8.
a) “Bir ağaç altına oturdum ve hasta dizimin zaviyesini her vakit ki itina ile ayarlayarak bacağımı uzattım. Bu zavallı uzvumun talihine ait hiçbir şey düşünmek istemiyordum, şuurumun hastalığım üstüne boşaltılacağı aydınlıktan kaçmak için ruhumun daha karanlık ve izbe hatlarına kendimi atıyor, daha korkunç ve karışık hayallere dalıyordum.”
zaviye: Açı. uzuv: Organ. izbe: Basık, boş ve nemli, kuytu yer.
Peyami SAFA – Dokuzuncu Hariciye Koğuşu
Yukarıdaki edebî metinde ………… biliminden yararlanılmıştır. (3p.)
b)
Şu Boğaz Harbi nedir? Var mı ki dünyada eşi?
En kesif orduların yükleniyor dördü beşi.
Tepeden yol bularak geçmek için Marmara’ya;
Kaç donanmayla sarılmış ufacık bir karaya.
Mehmet Akif ERSOY
Yukarıdaki şiirde ………… biliminden yararlanılmıştır. (3p.)
9. Aşağıdaki cümleleri okuyunuz. Cümledeki bilgi doğruysa “D”, yanlışsa “Y” yazınız. (15p.)
a) ( ) Kurmaca metinlerde, gündelik metinlerin tersine, soyut anlam boyutu öne çıkar. 3p.
b) ( ) Heykel edebiyatla ilgili bir sanat dalıdır. 3p.
c) ( ) Edebî eserler insanda güzel duygular, hayâller ve zevkler uyandırır. 3p.
d) ( ) Edebî metinler, dilin şiirsellik işlevine dayanmaz. 3p.
e) ( ) Hece ölçüsü Türk şiirinin en eski, ulusal ölçüsüdür. 3p.
İmla 10 puan üzerinden değerlendirilecektir.
BAŞARILAR DİLERİM…
CEVAP ANAHTARI
1. Edebiyatın tanımın yapınız. (6p.)
Edebiyat : Bir duyguyu,bir fikri,bir düşünceyi,yazılı veya sözlü olarak edebi bir dille anlatma sanatına edebiyat denir.
2. Edebiyatın güzel sanatlar içindeki yerini açıklayınız. (10p.)
Edebiyatın güzel sanatlar içinde bir yere koyarken çok dikkat etmemiz gerekir. Yaygın olarak güzel sanat dalları 5 tane; Müzik,resim,heykel,mimarı ve edebiyattır. Edebiyat derken daha çok şiir kastedilir. Edebiyat bunlar içinde en soyut olan güzel sanat dalıdır. Çünkü malzemesi dildir. Malzemesinin dil olması onu herkes için olmanın yanı sıra milli bir sanat dalı haline getirilir.Edebiyatta eserin okuyucu ile karşı karşıya gelmesi, nesilden nesile aktarılması orijinalliğin korunması bakımından en avantajlı sanat dalıdır.Güzel sanatlar içinde edebiyat fayda ve güzellik amacı güder.
3. Sanat, kaça ayrılır, resim ve bale hangi sanat grubuna girer? (15p.)
İşitsel (Fonetik) 3p. Görsel (Plastik) 3p. Dramatik (Ritmik) 3p.
Resim => Görsel 3p. Bale => Dramatik 3p.
4. Aşağıdaki boşlukları doldurunuz. (12p.)
Resmin malzemesi fırça, boya, tuval; edebiyatın malzemesi ise dildir. 3p.
Seslerin oluşumunu ve özelliklerini inceleyen bilim dalına fonetik denir. 3p.
Mısralarda aynı ünsüz harflerin tekrarlanmasından oluşan ahenge aliterasyon denir. 3p.
Sanat eserinde okuyucuya ya da izleyiciye verilmek istenen iletiye bağlam (tema) denir. 3p.
5. Edebi metinlerin temel ifade şekilleri nelerdir? (6p.)
Manzum 3p. Mensur 3p. veya Nazım 3p. Nesir 3p.
6. Edebi metin nedir? (10p.)
Düşünce ve duyguları güzel ve etkili kılmak için estetik bir duyum sağlamak amacıyla biçimsel ve içeriksel özellikleriyle belirli bir düzeye ulaşabilen yazılı eserlere edebi metin denir. Herhangi bir metnin edebi eser sayılabilmesi için sanatsal bir değer taşıması gerekir.Edebi metin nazım(manzum)ve nesir (mensur) olabilir.
7. Şiirde zihniyet ne demektir? (10p.)
Bir medeniyetin zihniyet ve kültür dünyasını gözardı ederek edebi metne yaklaşamayız. Bir dönem içinde yazılan şiiri anlayabilmemiz için o dönem insanının hayata bakış açısını mutlaka bilmemiz gerekir.Bu bakış açısında içinde yaşadığı özellikleri ile ilgilidir.Sanatkar kendi birikimine zekasına sanatçı gücüne psikolojisine nesneleri ve olayları algısına ve bunu ifade gücüne göre toplumsal,kültürel bir çerçeve içinde eserini ortaya koyar.Bir edebi metnin zihniyetinin anlaşılabilmesi için okuyucunun onu anlaması ve bir takın ön bilgilere sahip olması gerekir.
Sanat eseri kendi kültürü ile kendi medeniyeti ile vardır ve bir anlam ifade eder.En önemlisi eserlerini tarih içindeki yerinden değerlendirmek ayrı düşünmelidir.Metinlerde okuyucu metinlerin zihinsel planı yani medeniyet ve medeniyet tarihi ortaya konduktan sonra muhattap edilmelidir.Zihniyet açısı ile tahsili ile, düşünüş biçimi ile, algısı ile her şey edebi esere yansır.
8. “Bir ağaç altına oturdum ve hasta dizimin zaviyesini her vakit ki itina ile ayarlayarak bacağımı uzattım. Bu zavallı uzvumun talihine ait hiçbir şey düşünmek istemiyordum, şuurumun hastalığım üstüne boşaltılacağı aydınlıktan kaçmak için ruhumun daha karanlık ve izbe hatlarına kendimi atıyor, daha korkunç ve karışık hayallere dalıyordum.”
zaviye: Açı. uzuv: Organ. izbe: Basık, boş ve nemli, kuytu yer.
Peyami SAFA – Dokuzuncu Hariciye Koğuşu
a) Yukarıdaki edebî metinde Psikoloji biliminden yararlanılmıştır. (3p.)
Şu Boğaz Harbi nedir? Var mı ki dünyada eşi?
En kesif orduların yükleniyor dördü beşi.
Tepeden yol bularak geçmek için Marmara’ya;
Kaç donanmayla sarılmış ufacık bir karaya.
Mehmet Akif ERSOY
b) Yukarıdaki şiirde Tarih biliminden yararlanılmıştır. (3p.)
9. Aşağıdaki cümleleri okuyunuz. Cümledeki bilgi doğruysa “D”, yanlışsa “Y” yazınız. (15p.)
a) ( D ) Kurmaca metinlerde, gündelik metinlerin tersine, soyut anlam boyutu öne çıkar. 3p.
b) ( Y ) Heykel edebiyatla ilgili bir sanat dalıdır. 3p.
c) ( D ) Edebî eserler insanda güzel duygular, hayâller ve zevkler uyandırır. 3p.
d) ( Y ) Edebî metinler, dilin şiirsellik işlevine dayanmaz. 3p.
e) (D ) Hece ölçüsü Türk şiirinin en eski, ulusal ölçüsüdür. 3p.
BAŞARILAR DİLERİM…
