11. SINIF DİL VE ANLATIM DERS KİTABI CEVAPLARI GEZİ TÜRÜ 2012-2013 (EVRENSEL İLETİŞİM YAY.) sayfa 94-95
ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME
A. Aşağıdaki cümlelerde boş bırakılan yerlere uygun sözcükler yazınız.
• Evliya Çelebi'ninyazdığı Seyahatname adlı eser Türk edebiyatında gezi türünde yazılan ilk eserdir.
• Gezi yazılarında ağırlıklı olarak açıklayıcı, öyküleyici, betimleyici anlatım türleri kullanılır.
B. Aşağıdaki cümlelerde yargı doğru ise yay ayraç içerisine “D”, yanlış ise “Y” yazınız.
• Gezi yazılanlarında yazar gördükleriyle ilgili izlenimlerini de aktarır. ( D )
• Gezi yazarı, gezisinde gördüğü her şeyi aktarmalıdır. ( Y )
• Gezi yazarı, yazısında öznel ifadeler kullanmaktan kaçınmalıdır. ( Y ) (Gezi yazarı, yazısına kendi görüş ve düşüncelerini de katacaktır. Bir gezi yazısı tamamen nesnel olamaz.)
• Gezi yazıları, gezilen yerle ilgili sorunları tanıtmayı amaçlar. ( Y )
• Gezi yazıları günlükler şeklinde yazılabilir. ( D )
C. Aşağıdaki çoktan seçmeli soruları yanıtlayınız.
1. Gezi yazarları özellikle ilginç şeyleri araştırmalı, ayrıntıları görmesini bilmeli, gördüklerini ilgi çekici bir dille biçimlendirmelidir. Gerektikçe izlenimlerini, yorumlarını da katmalıdır. Okuyucunun gezip görme özlemini karşılarken bir yandan da eğlenceli bir anlatımla daha doğrusu asık suratlı olmayan, bilimsel bir görünüşe bürünmeyen bir anlatımla kimi gerçekleri de aktarmalıdır.
Bu paragraftan aşağıdaki yargılardan hangisi çıkarılamaz?
A) Gezi yazıları okuyucuda gezme, görme isteği uyandırmalıdır.
B) Gezi yazarı bölgeyle ilgili ilgi çekici şeylerden söz etmelidir.
C) Gezi yazarı güzel, ilgi çekici bir dil ve anlatım kullanmalıdır.
D) Gezi yazarı gördükleriyle ilgili yorumlar yapmalıdır.
E) Gezi yazısında anlatılanlar gerçek olmalıdır.
2. Aşağıda verilen yazar - eser eşleştirmelerinden hangisi yanlıştır?
A) Yurttan Yazılar - İsmail Habib Sevük
B) Anadolu Notları - Reşat Nuri Güntekin
C) Mavi Yolculuk - Cevat Şakir Kabaağaçlı
D) Hac Yolunda - Cenap Şahabettin
E) Denizaşırı - Falih Rıfkı Atay
3. Burası, sahiden Amasra'nın büyük ağabeyi. Orada ince kumlu bir berzah vardı, buradaki berzah da öyle. Oranın iki limanından vapurların demirlenmesine elverişli olan şarktakiydi, burada da öyle. Daha tuhafı Amasra yarımadasının önünde ayrı bir ada vardı, burada da var. Yalnız oradakinin adına Dış Liman deniyordu, buradakinin adı Ak Liman.
Yukarıdaki parçada düşünceyi geliştirme yollarından hangisine başvurulmuştur?
A) Benzetme B) Karşılaştırma C) Tanımlama D) Öyküleme E)Örnekleme
4. Ayasofya kaba bir tanımla büyük bir orta mekân, iki yan mekân, apsis, iç ve dış narteksler-den oluşan bölümleriyle kareye yakın dikdörtgen bir plan üstüne oturur. Kubbesi 55 metre yükseklikte, ortalama 30-31 metre çapıyla devrinin bir mucizesi olarak nitelendirilir. Göğü kapatan bu genişlikte bir kütlenin oluşturacağı karanlık, kubbeyi çerçeveleyen pencerelerle önlenmiştir. Kubbe 1.1 metre aralıklarla 40 kaburgaya dayanıyor. İçeriyi aydınlatan 40 pencere işte bu kırk kaburganın arasında ve alt kısımlarında yer alır.
Bu parçanın anlatımında aşağıdakilerin hangisine başvurulmuştur?
A) Sanatsal betimleme B) Açıklayıcı betimleme C) Öyküleme
D) Tanımlama E) Örnekleme
5. (I) Amasra'yı içeriden görmek için aşağı iniyoruz. (II) Dalı a oraya varmadan sağda, şoseden biraz ileride büyük bir harabe görülüyor. (III) Yerlilerin bedesten dediği yer. (IV) Hâlbuki orası kral sarayıdır. (V) Dehlizler, avlular, yabani otlar... Şurada beş altı metrelik, kapkalın bir duvarın altı açılmış, havada duruyor gibi iki yandaki harcın kuvveti onu çökertmiyor.
Yukarıdaki cümlelerin hangisinde yazar anlattıklarına duygularını katmıştır?
A) I B) II C) III D) I E) V
6. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde anlatım bozukluğu vardır?
A) Yetkililer bu konuda uluslararası iş birliği yapılmasına karar verdiler.
B) Siyasi, askerî ve ekonomi alanlarında görüştüler.
C) Üye olan ülkelere toplantı konusunda bilgi verilmesini gerekli gördüler.
D) Toplantıda herkesin tartışmalara katılması gerektiğini söylediler.
E) Gelecek toplantıda ele alınacak konuyu belirlediler.
D. Aşağıdaki sorulan sözlü olarak yanıtlayınız.
1. Gezip görmek ölümlü insanoğlunun gerçekleştirmek istediği büyük bir özlem bir bakıma. Gidip gezdiği yerlerde bir şeyler görebilene elbette. Gördüklerinden güçler kazanmasını bilene. Ama derinliği zorlamayanlar, okyanuslar aşıp yıllar yılı dolaşsa yine de kupkuru ve tamtakır dönüp gelirler. Gösterişli yapılardan, tadına doyulmayan yemeklerden, cicili bicili giysilerden gayrisini görememişlerdir. İnsanları insan yapan iç yanlarını da, insanoğlunun en tükenmez mutluluk kaynağı tabiat anayı da görememişlerdir.
Yukarıdaki parçada yazar gezi yazılarında bulunması gereken hangi özellikler üzerinde durmaktadır?
1. İnsanoğlunun gezip görme merakını gidermek amacıyla yazılan gezi yazıları
Bir yerin tarihi ve kültürel özelliklerini yansıtmalıdır.
İnsanda merak duygusu uyandırmalı
Gezi yazıları sadece görünenleri değil gezilip görülen yerlerin kültürünü, folklorünü, coğrafi, tarihi özellklerini de yansıtmalıdır.
Herkesin görmediği bazı ayrıntıları da anlatmalıdır.
Bilgi, deneyim ve anlatımın birleşmesiyle sağlam bir üslupla yazılmalıdır.
2. Gezi yazısını anı türünden ayıran özellikler nelerdir?
Anı ile gezi yazılarının karşılaştırılması, benzerlikleri ve farklılıkları
Gezi yazıları anlatım özellikleri bakımından anılara benzer. İki türde de 1. tekil kişili anlatım vardır. Kullanılan anlatım biçimleri aynıdır. (açıklayıcı, öyküleyici, betimleyici) İkisinde de anlatım açık, duru, yalındır.
Gezi yazısı gezilip görülen yerlerle ilgili gözlemlere, bilgilere yer verilirken yazar hep ikinci plandadır. Gezilen yerler dikkat çeken yönleriyle anlatılır. Anılarda çevrey ait bilgiler gezi yazısı kadar ayrıntılı değildir.. Anılarda olaylar ve olaylarda rol alan kişiler ön plandadır.
Anıda yazar yaşadığı ya da tanık olduğu olayın kendi üzerinde bıraktığı etkileri anlatırken gezi yazarı gözlemlerini ve izlenimlerini aktarır.
3. Gezi yazılarında bulunması gereken özellikler nelerdir?
ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME
A. Aşağıdaki cümlelerde boş bırakılan yerlere uygun sözcükler yazınız.
• Evliya Çelebi'ninyazdığı Seyahatname adlı eser Türk edebiyatında gezi türünde yazılan ilk eserdir.
• Gezi yazılarında ağırlıklı olarak açıklayıcı, öyküleyici, betimleyici anlatım türleri kullanılır.
B. Aşağıdaki cümlelerde yargı doğru ise yay ayraç içerisine “D”, yanlış ise “Y” yazınız.
• Gezi yazılanlarında yazar gördükleriyle ilgili izlenimlerini de aktarır. ( D )
• Gezi yazarı, gezisinde gördüğü her şeyi aktarmalıdır. ( Y )
• Gezi yazarı, yazısında öznel ifadeler kullanmaktan kaçınmalıdır. ( Y ) (Gezi yazarı, yazısına kendi görüş ve düşüncelerini de katacaktır. Bir gezi yazısı tamamen nesnel olamaz.)
• Gezi yazıları, gezilen yerle ilgili sorunları tanıtmayı amaçlar. ( Y )
• Gezi yazıları günlükler şeklinde yazılabilir. ( D )
C. Aşağıdaki çoktan seçmeli soruları yanıtlayınız.
1. Gezi yazarları özellikle ilginç şeyleri araştırmalı, ayrıntıları görmesini bilmeli, gördüklerini ilgi çekici bir dille biçimlendirmelidir. Gerektikçe izlenimlerini, yorumlarını da katmalıdır. Okuyucunun gezip görme özlemini karşılarken bir yandan da eğlenceli bir anlatımla daha doğrusu asık suratlı olmayan, bilimsel bir görünüşe bürünmeyen bir anlatımla kimi gerçekleri de aktarmalıdır.
Bu paragraftan aşağıdaki yargılardan hangisi çıkarılamaz?
A) Gezi yazıları okuyucuda gezme, görme isteği uyandırmalıdır.
B) Gezi yazarı bölgeyle ilgili ilgi çekici şeylerden söz etmelidir.
C) Gezi yazarı güzel, ilgi çekici bir dil ve anlatım kullanmalıdır.
D) Gezi yazarı gördükleriyle ilgili yorumlar yapmalıdır.
E) Gezi yazısında anlatılanlar gerçek olmalıdır.
2. Aşağıda verilen yazar - eser eşleştirmelerinden hangisi yanlıştır?
A) Yurttan Yazılar - İsmail Habib Sevük
B) Anadolu Notları - Reşat Nuri Güntekin
C) Mavi Yolculuk - Cevat Şakir Kabaağaçlı
D) Hac Yolunda - Cenap Şahabettin
E) Denizaşırı - Falih Rıfkı Atay
3. Burası, sahiden Amasra'nın büyük ağabeyi. Orada ince kumlu bir berzah vardı, buradaki berzah da öyle. Oranın iki limanından vapurların demirlenmesine elverişli olan şarktakiydi, burada da öyle. Daha tuhafı Amasra yarımadasının önünde ayrı bir ada vardı, burada da var. Yalnız oradakinin adına Dış Liman deniyordu, buradakinin adı Ak Liman.
Yukarıdaki parçada düşünceyi geliştirme yollarından hangisine başvurulmuştur?
A) Benzetme B) Karşılaştırma C) Tanımlama D) Öyküleme E)Örnekleme
4. Ayasofya kaba bir tanımla büyük bir orta mekân, iki yan mekân, apsis, iç ve dış narteksler-den oluşan bölümleriyle kareye yakın dikdörtgen bir plan üstüne oturur. Kubbesi 55 metre yükseklikte, ortalama 30-31 metre çapıyla devrinin bir mucizesi olarak nitelendirilir. Göğü kapatan bu genişlikte bir kütlenin oluşturacağı karanlık, kubbeyi çerçeveleyen pencerelerle önlenmiştir. Kubbe 1.1 metre aralıklarla 40 kaburgaya dayanıyor. İçeriyi aydınlatan 40 pencere işte bu kırk kaburganın arasında ve alt kısımlarında yer alır.
Bu parçanın anlatımında aşağıdakilerin hangisine başvurulmuştur?
A) Sanatsal betimleme B) Açıklayıcı betimleme C) Öyküleme
D) Tanımlama E) Örnekleme
5. (I) Amasra'yı içeriden görmek için aşağı iniyoruz. (II) Dalı a oraya varmadan sağda, şoseden biraz ileride büyük bir harabe görülüyor. (III) Yerlilerin bedesten dediği yer. (IV) Hâlbuki orası kral sarayıdır. (V) Dehlizler, avlular, yabani otlar... Şurada beş altı metrelik, kapkalın bir duvarın altı açılmış, havada duruyor gibi iki yandaki harcın kuvveti onu çökertmiyor.
Yukarıdaki cümlelerin hangisinde yazar anlattıklarına duygularını katmıştır?
A) I B) II C) III D) I E) V
6. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde anlatım bozukluğu vardır?
A) Yetkililer bu konuda uluslararası iş birliği yapılmasına karar verdiler.
B) Siyasi, askerî ve ekonomi alanlarında görüştüler.
C) Üye olan ülkelere toplantı konusunda bilgi verilmesini gerekli gördüler.
D) Toplantıda herkesin tartışmalara katılması gerektiğini söylediler.
E) Gelecek toplantıda ele alınacak konuyu belirlediler.
D. Aşağıdaki sorulan sözlü olarak yanıtlayınız.
1. Gezip görmek ölümlü insanoğlunun gerçekleştirmek istediği büyük bir özlem bir bakıma. Gidip gezdiği yerlerde bir şeyler görebilene elbette. Gördüklerinden güçler kazanmasını bilene. Ama derinliği zorlamayanlar, okyanuslar aşıp yıllar yılı dolaşsa yine de kupkuru ve tamtakır dönüp gelirler. Gösterişli yapılardan, tadına doyulmayan yemeklerden, cicili bicili giysilerden gayrisini görememişlerdir. İnsanları insan yapan iç yanlarını da, insanoğlunun en tükenmez mutluluk kaynağı tabiat anayı da görememişlerdir.
Yukarıdaki parçada yazar gezi yazılarında bulunması gereken hangi özellikler üzerinde durmaktadır?
1. İnsanoğlunun gezip görme merakını gidermek amacıyla yazılan gezi yazıları
Bir yerin tarihi ve kültürel özelliklerini yansıtmalıdır.
İnsanda merak duygusu uyandırmalı
Gezi yazıları sadece görünenleri değil gezilip görülen yerlerin kültürünü, folklorünü, coğrafi, tarihi özellklerini de yansıtmalıdır.
Herkesin görmediği bazı ayrıntıları da anlatmalıdır.
Bilgi, deneyim ve anlatımın birleşmesiyle sağlam bir üslupla yazılmalıdır.
2. Gezi yazısını anı türünden ayıran özellikler nelerdir?
Anı ile gezi yazılarının karşılaştırılması, benzerlikleri ve farklılıkları
Gezi yazıları anlatım özellikleri bakımından anılara benzer. İki türde de 1. tekil kişili anlatım vardır. Kullanılan anlatım biçimleri aynıdır. (açıklayıcı, öyküleyici, betimleyici) İkisinde de anlatım açık, duru, yalındır.
Gezi yazısı gezilip görülen yerlerle ilgili gözlemlere, bilgilere yer verilirken yazar hep ikinci plandadır. Gezilen yerler dikkat çeken yönleriyle anlatılır. Anılarda çevrey ait bilgiler gezi yazısı kadar ayrıntılı değildir.. Anılarda olaylar ve olaylarda rol alan kişiler ön plandadır.
Anıda yazar yaşadığı ya da tanık olduğu olayın kendi üzerinde bıraktığı etkileri anlatırken gezi yazarı gözlemlerini ve izlenimlerini aktarır.
3. Gezi yazılarında bulunması gereken özellikler nelerdir?
Kaynak; www.sorucenneti.net
