SAYFA 176
2. ÜNİTE DEĞERLENDİRME SORULARI
A. Aşağıdaki cümlelerde boş bırakılan yerlere uygun sözcükler yazınız.
• Özel mektuplarda imza, kâğıdın sağ alt; tarih sağ üst köşesine yazılır.
• Güncel olayları, siyasal sorunları içeren, gazete ve dergilerin belli sütunlarında yayımlanan, yazılara fıkra adı verilir.
•Otobiyografi bir düşünürün, bir sanatçının kendi yaşam öyküsünü anlattığı eserlerdir.
• Haber yazıları kaynağına göre resmî haber, ajans haberi ve özel haber olmak üzere üç gruba
ayrılır.
• Haber yazıları 5N 1K ilkesi esas alınarak yazılır.
• Deneme türü ilk kez Fransız yazar Monteigne tarafından yazılmıştır.
• Gazetelerin birinci sayfasındaki logonun üzerinde kullanılan başlığasürmanşet denir.
• Türk edebiyatındaki ilk özel gazete Agah Efendi ve Şinasi tarafından çıkarılan Tercüman-ı Ahvâl’dir.
B. Aşağıdaki cümlelerde yargı doğru ise yay ayraç içerisine "D", yanlış ise "Y" yazınız.
• Fıkra yazarı yazılarında örnekleme, tanık gösterme, sayısal verilerden yararlanma gibi düşünceyi geliştirme yollarına başvurarak düşüncelerini kanıtlamaya çalışır. ( Y)
• Öğretici metinlerde ileti dolaylı anlatımla okura aktarılır. (Y )
• Bir metin türü oluşturulurken farklı metin türlerinden yararlanılabilir. (D )
• Söyleşileri denemelerden ayıran ön önemli özellik konularının güncel olmasıdır. ( D)
• Eleştiriler gazetelerde günlük ya da periyodik olarak yayınlanan güncel, sosyal, siyasi konuları ele alan yazı türüdür. (Y )
• Anı yazarı tanıklık ettiği olayları belgelendirmek zorundadır. (D )
• Edebiyatımızdaki ilk makale İbrahim Şinasi Efendi tarafından yazılmıştır. (D )
• Günlükleri anı türünden ayıran en önemli özellik günü gününe yazılmasıdır. (D )
C. Aşağıdaki çoktan seçmeli soruları yanıtlayınız.
1. İlk okuyuşta ayırdına varıyoruz. “Dağ”, “Gizli Sevda”ya benzemiyor, hiç benzemiyor. Belli ki anlamı verili, standart dil düzleminde kurmuyor şiiri. Gerçekliğe yaptığı göndermelerle anlamlandırmak öne çıkmıyor bu şiirde. Dil konveksiyonel bağlamından uzaklaşmış bu şiirde.
Bu parça aşağıdaki metin türlerinden hangisinin özelliklerini taşımaktadır?
A) Deneme B) Fıkra C) Sohbet D) Eleştiri E) Anı
DOĞRU CEVAP: D
2. I. Yaşanmakta olanı değil, yaşanmış bir konuyu anlatır
II. İnsan belleğinde iz bırakan olay ve olguları anlatır.
III. Tarihsel gerçeklerin öğrenilmesine katkı yaptığı için tarihçilere ışık tutar.
IV. Geçmiş, birinci kişinin ağzından kişisel yargılar ve yorumlarla verilir.
Yukarıda verilen özellikler hangi metin türüyle ilgilidir?
A) Anı B) Haber yazıları C) Deneme D) Gezi yazısı E) Biyografi
DOĞRU CEVAP: A
3. Aşağıdakilerden hangisi kişisel hayatı konu alan metin türlerinden değildir?
A) Anı B) Gezi yazısı C) Biyografi D) Otobiyografi E) Deneme
DOĞRU CEVAP: E
SAYFA 177
4. Hayvanları işlerine yaradıkları için sevenler vardır, ben ona hayvan sevmek demem. Kasabın koyunu sevmesi gibi... Buffon, atı anlatırken “İnsanoğlunun en asil tutkusu.” der, ona da kızarım. Her şeyi insana göre ölçmenin ne anlamı var? At, insanın eline geçmemiş olsaydı gene sevilecek bir hayvan olmaz mıydı? Güzelliğini söylemiyorum. Şu hayvanı güzel, bu hayvanı çirkin bulanlardan değilim ben. Cennet kuşunun parlak tüylerine hayran olup da kargayı küçümseyenleri anlamam. Daha doğrusu anlarım, ben de insan olduğum için insanların kurdukları ölçülerle düşündüğümden birtakım hayvanlara bakmaktan hoşlanır. Birtakımlarından da iğrenirim. Oysaki asıl iş o bizim beğenmediğimiz, tiksindiğimiz hayvanların; örneğin, bir karafatmanın, bir tahtakurusunun güzelliğini sezebilmektedir.
Bu paragraf aşağıdaki metin türlerinden hangisinin özelliklerini taşımaktadır?
A) Deneme B) Makale C) Gezi yazısı D) Söyleşi E) Fıkra
DOĞRU CEVAP: A
5. Avrupa Birliği üyeliği için müzakere yapan, resmî sloganı “Çağdaş uygarlıkların seviyesini yakalayıp geçmek” olan, 21. yüzyılın bir ülkesinde bilimi savunmak ihtiyacı bile doğmamalı aslında. Maalesef Türkiye’de her konuda siyaset bilimin önüne geçiyor, somut bilimsel gerçekler siyasi demeçlerle bulanıklaştırılıyor. Bu, domuz gribi gibi uzun yılların en önemli ve büyük salgınında da böyle, sel felaketinde de böyle...
Yukarıdaki paragraf aşağıdaki metin türlerinden hangisinin özelliklerini taşımaktadır?
A) Deneme B) Makale C) Gezi yazısı D) Söyleşi E) Fıkra
DOĞRU CEVAP: E
12 Ocak Perşembe
6. Bu gece kızım geliyor. Uçarak gideceğim havaalanına. Uçarak dedim de... Nereden çıktı bu kuş gribi? Kuş sözcüğünün kuş gribi içinde ölümle özdeş bir anlam kazanması ne acı! Mutluluktu, sevinçti, en çok da özgürlüktü kuş düne kadar. Benim de uzak kalmadığım çağrışımlar taşırdı. Adını kuş ve çağrışımlarından alan üç tane kitabım var. Şimdi kuş ölüm demek. 335 bin kuş itlaf edilmiş. İtlaf sözcüğünü de hortlattı kuş gribi.
Yukarıda verilen metnin türü aşağıdakilerden hangisidir?
A) Anı B) Günce C) Söyleşi D) Fıkra E) Haber yazısı
DOĞRU CEVAP: B
7. Aşağıdakilerin hangisinde sadece gazete çevresinde gelişen metin türleri bir arada verilmiştir?
A) Haber yazıları, makale, günce, deneme B) Makale, deneme, fıkra, eleştiri
C) Anı, gezi yazısı, deneme, hikâye D) Eleştiri, söyleşi, biyografi, otobiyografi
E) Eleştiri, makale, mektup, gezi yazısı
DOĞRU CEVAP: B
8. Aşağıdakilerden hangisi haber yazılarında bulunması gereken özelliklerden değildir?
A) Kolay anlaşılır olması B) Konunun güncel olması
C) Aktarılanların doğru olması D) İlginç ve önemli olması
E) Okuyucuyu düşünmeye sevk etmesi
DOĞRU CEVAP: E
9. "Hepsini birden okumaya çalıştığım için hiçbirini bitiremediğim dört kitap var şu an elimde." cümlesindeki kelimeler için aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A) “Hepsini” iyelik ve hâl eki almış belgisiz zamir görevindedir, yapıca basit sözcüktür.
B) “Okumaya” kaynaştırma sesi ve yönelme hâl eki almıştır, isim-fiil durumundadır.
C) “Hiçbirini” iyelik, hâl eki ve kaynaştırma ünsüzü almış, yapıca birleşik zamir görevindedir.
D) “Şu an” zarf tümleci görevinde kullanılan bir sıfat tamlamasıdır.
E) “Bitiremediğim” türemiş yapılı, iyelik eki almış çekimli bir fiildir.
DOĞRU CEVAP: E
10. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde anlatım bozukluğu yoktur?
A) Yer yer üç metreyi bulan kar yağışına rağmen maç iptal edilmedi.
B) Bütün bildiklerimi ve bilmediklerimi oğluma öğreteceğim.
C) Bu ülke bana yeni olanaklar sağlayacak imkânlar sunmadı.
D) Kısmen de olsa kendimi tümüyle sorumlu hissediyorum bu olayda.
E) Göz taramasından geçirilmiş seksen bin hastamız var.
DOĞRU CEVAP: E
