11. Sınıf Edebiyat Sayfa 209 - 215 Soruları ve Cevapları ( Biryay Yayınları )

Kaynak; edebiyatfatihi.blogspot.com

BİRYAY 11. Sınıf Türk Edebiyatı Kitabı Cevapları Milli Edebiyat Dönemi Göstermeye Bağlı Edebi Metinler (sayfa 209-215)

1. Hayatınızla ilgili önemli kararlar alırken kimlerin fikrine başvurursunuz?

2. Gençlerin okul, alan, meslek seçiminde ailelerin tavrı nasıl olmalıdır? Düşüncelerinizi belirtiniz.

1.ETKİNLİK

Okuduğunuz metnin dramatik örgüsünü şema hâlinde defterinize yazınız.

Safi Bey’e verilen mendilin sırrının Afet tarafından çözülmesi

Esma’nın Safi’yi pencere kenarında beklemesi, duygularını cariye Dilaram’a açması

Dilaram ile Diaver’in birbirlerini sevdiklerinin anlaşılması

Esma’nın Dilaver’e verilmesi

Afet’in düzenlediği tezgah

1. a. Olay örgüsünü meydana getiren olayların yaşanmış olması mümkün müdür?

Yaşanması mümkün olan olaylar da var pek mümkün görülmeyen olaylar da var. Kişiler arası aşk, başkasından yardım isteme gibi durumlar yaşanması mümkün olaylar. Mendille bir şeyler anlatma abartılı bir anlatım olmuş.

b. Dramatik örgüyle, yaşanan veya yaşanması mümkün olan olay zinciri arasındaki farkları sıralayınız.

Önce dramatik örgünün ne anlama geldiğini söyleyelim:

Anlatmaya bağlı edebi metinlerdeki olay örgüsü, tiyatroda dramatik örgü adını alır.Yapı olarak olay örgüsü, kişiler, zaman ve mekandan oluşur.Yazıldığı dönemin zihniyet özelliklerini de yansıtan tiyatroda edebi bir dil kullanılır.

Dramatik örgü kurguya dayanır, yaşanmış veya yaşanması mümkün olan olayların yanında gerçiklekten uzak olaylar da yer alabilir. Olay zinciri yaşanmış bir olayın değiştirmeden anlatılmasına denir. Olay zinciri anı, gezi yazısı, biyografi gibi türlerde yer alır.

2. Olay örgüsünün düzenlenme sebebini, eserin yazılış amacını söyleyiniz.

Olay örgüsünde gerçeğe uygun olaylarla gerçeğe pek uymayan olaylar, durumlar bir arada verilmiş. Eser, 19. yüzyıl Osmanlı toplumundaki hurafeleri, yanlış inanışları eleştirmek amacıyla yazılmış.

3. Eserin şahıs kadrosunu önem sırasına göre tahtaya yazınız. Kişilerin özelliklerini ve birbirleriyle olan bağlantısını açıklayınız.

Esma: Güzel ve nazik bir İstanbul hanımefendisi

Safi Bey: Yakışıklı bir İstanbul beyefendisi

Afet Hanım: Tecrübeli, uyanık bir kadın

Dilâram: Esma'nın halayığı

Dilâver: Dilâra'nın aşığı, köle

Savleti Efendi: Esma'nın babası, sert mizaçlı, zen­gin. Cinlerle uğraşır.

İrfan Efendi: Esma'nın ağabeyi. Cinlerle, perilerle ilgilenir.

4. 1917 yılında yazılan İstanbul Efendisi, tarihî bir oyundur. Eserin başkişisi Savleti Efendi’nin göre­vini, eserin yazıldığı dönemle ilişkilendiriniz.

Savleti Efendi, cincilik ve üfürükçülükle uğraşan bir kişidir. Bu işten iyi paralar kazanmaktadır. Bu meslek, o dönem toplumun cehaletini ve batıl inanışlarını ortaya koyar.

5. Resmî bir görevi olmadığı hâlde İrfan’ın Savleti Efendi gibi giyinmesinin nedenini belirtiniz.

İrfan, babasına özenmektedir. Onun gibi üfürükçü, cinci olmak istiyor.

SAYFA 214

6. Eserde verilen ipuçlarından yararlanarak olayın geçtiği zamanı belirleyiniz.

Olay on dokuzuncu yüzyılda geçiyor.

“Safi, irfan, feraset, dilara(m), dilaver” kelimelerinin anlamları ile oyunda bu adı almış kişilerin özellikleri arasındaki ilişkiyi arkadaşlarınızla tartışınız. Ulaştığınız sonuçları sırala­yınız.

Sâfi: Saf, ahmak

İrfan: ilim

Feraset: Anlayış, çabuk sezme

Dilara(m): Gönül süsleyen

Dilaver: Gönül götüren

7. Oyunun temasını bulunuz.

İstanbul Efendisi oyununun teması “hurafeler”dir.

Metindeki manzum bölümlerin ve müziğin işlevi nedir? Açıklayınız.

Manzum bölümler ve müzik, oyunun akıcılığını sağ­lar. Müzik ayrıca oyundaki geçişleri sağlar.

Metindeki anlatma ve gösterme yoluyla aktarılan olayları verilen örneklerden hareketle aşağıdaki tablonun ilgili bölümüne yazınız.

Anlatma Yoluyla Verilen Olaylar	Gösterme Yoluyla Verilen Olaylar
Fidan’ın güzel bir ha­layığın satıldığında ağlaması Sokak kapısının ça­lınması (İpekleri toplar, kapı yine vurulur)	Dilaver ve diğer hizmetkârların Savle­ti Efendi’nin kaybolan teşbihini araması Safi'nin Afet'in elleri­ne sarılması Dilaver'in Savleti Efendi'nin ayaklarına sarılması

a. Aşağıda verilen iki cümleyi, parantez içindekileri dikkate almadan anlaşılırlık yönün­den karşılaştırınız. Sonucu kısaca belirtiniz.

Parantez içindekiler okunmasa metnin anlaşılması zordur.

“Afet — Vah iki gözüm, vah!

Savleti — (Kendi kendine) Kerimemin tezvici (evlenmesi) hususunda pek çok tedabire (yola) tevessül ettim (başvurdum). ”

Cümlelerden hangisi yazı dilinden, hangisi konuşma dilinden alınan kelimelerle oluşturulmuştur? Metinden ikişer örnek de siz bulunuz.

Afet'in cümlesi konuşma dilinden, Savleti'nin cümlesi yazı dilinden alınmıştır.

9. “Selamlık, harem, cariye, halayık, velinimet” gibi kelimeler metinde anlatılan dönemin zihniye­tiyle ilgilidir. Millî Edebiyat Dönemi zihniyeti ile ilgili kelimeler yönünden metni tarayınız. Metnin yazıldığı dönemin zihniyetini yansıtan dil öğelerini söyleyiniz.

Kelimeler Milli Edebiyat döneminden önceki döne­min zihniyeti yansıtır.

Eserde ele alınan temanın “Osmanlıcılık, Batıcılık, İslamcılık ve Türkçülük” hareketleri ile ilişkisini tartışınız. Ulaştığınız sonuçları maddeler hâlinde tahtaya sıralayınız.

Eser, Osmanlı içinde yaygın olan yanlış ina­nışları eleştirir. Dolayısıyla hem Batıcılık hem de Türkçülüğün ilkelerine yakındır.

10. Metindeki işlevlerine göre kişileri gruplandırınız. Savleti Efendi, Safi Efendi ve Esma’nın hangi grupta yer aldığını söyleyiniz.

Savleti Efendi cehaleti, Safi Efendi saflığı, Esma ise güzelliği temsil eder.

11. Savleti Efendi’nin etrafındakilerle ilgili çok önemli kararları, onların fikrini almadan astroloji ve fal sonuçlarına göre vermesini yorumlayınız. Oyundaki olayların şekillenmesini Savleti Efendi’nin bu tutumu nasıl etkilemektedir? Açıklayınız.

Savleti Efendi manevi bir güç olarak görülür. Her ka­rarında bir hikmet olduğu düşünülür.

12. Okuduğunuz eserin, yazıldığı dönemdeki toplumun zihniyetiyle ilişkisini açıklayınız.

Eserde anlatılan yanlış inanışlar Milli Edebiyat dö­neminde eleştirilmiştir.

13. Metinle ilgili duygu ve düşüncelerinizi bir paragraf hâlinde ifade ediniz.

14. Musahipzade Celal’in eserinde işlediği temayı, kullandığı dili ve eseri yazma amacını dikkate alarak onun fikrî ve edebî yönü hakkındaki düşüncelerinizi açıklayınız.

SAYFA 215

“Amacının ‘tarih gölgesi altında şöyle böyle halk hayatını piyese sokmak’ olduğunu be­lirten Musahipzade, işlediği konulan genellikle Osmanlı împaratorluğu’nun çöküş döneminin başladığı XVII ve XVIII yüzyıllardan alır. Güldürme işlevinden uzaklaşmadan kişilerini cahil- aydın, erdemli- erdemsiz, çıkarcı- fedakâr, ileri- geri çelişkileri içinde vermeye özen göstererek kurumların, dolayısıyla toplumun hicvine yöneldiğini görürüz. ”

Şükran Kurdakul

15. Yukarıdaki değerlendirme ve “İstanbul Efendisi”nden hareketle eser-yazar ilişkisi hakkında söyleyebileceklerinizi arkadaşlarınızla paylaşınız.

YORUMLAMA-GÜNCELLEME

1. İncelediğiniz metinde yazarın eleştirdiği konularla ilgili fikrinizi belirtiniz.

2. Metinde bazı davranışları eleştirilen insanlar var. Bu insanlar ve davranışları hakkındaki düşün­celerinizi arkadaşlarınızla paylaşınız.

3. Yazar, eseri kaleme aldığı dönemdeki sosyal hayatı yansıtan folklorik öğelerden ve “kahveha­ne, saz, çengi, konak” gibi çevresel özelliklerden nasıl ve niçin yararlanmıştır? Açıklayınız.

DEĞERLENDİRME

1. Millî Edebiyat Döneminde yazılan tiyatro eserlerinin özellikleri nelerdir?

Tiyatroda bu dönemle birlikte canlanmalar görülür.

Özel ve resmi tiyatrolar kurulmuştur.

Tiyatro eğitimi verilen Darülbedayi’nin yanında Türk ope­rasının temelini kurmak amacıyla Darülelhan adı ile mü­zik bölümü açılmıştır.

Bu dönemde tamamen Batılı bir tiyatro anlayışının te­melleri atılmıştır.

Doğal ve sade bir dil ve üslup kullanılmıştır.

Bu dönemde İbnürrefik Ahmet Nuri Sekizinci ve Musahipzade Celal sadece tiyatro eserleri vermişlerdir.

2. Aşağıdaki cümlelerin başına yargı doğru ise “D”, yanlış ise “Y” yazınız.

(D ) Meşrutiyet tiyatrosu, geleneksel Türk tiyatrosu ile Cumhuriyet Dönemi Türk tiyatrosu ara­sında köprü görevi görür.

(D ) İlk resmî tiyatromuz Dârülbedâyi-i Osmanî, Millî Edebiyat Döneminde kurulmuştur.

( D) Tiyatro, ait olduğu toplumla, onun değerleri ve siyasi yapısıyla yakından ilgilidir.

( Y) Meşrutiyet tiyatrolarında dil ağır ve anlaşılmazdır.

3. Aşağıdaki cümlede bulunan noktalı yere uygun sözcüğü yazınız.

Meşrutiyet tiyatrolarında Türk oyuncular azınlıkların yerini alır. Kadınların sahneye çıkma mücadelesi bu yıllardadır. Afife Jale,sahneye çıkan ilk kadın oyuncumuzdur.

4. Aşağıdakilerden hangisi Millî Edebiyat Dönemi tiyatro yazarlarından değildir?

A. Aka Gündüz

B. Reşat Nuri Güntekin

C. Faruk Nafiz Çamlıbel

D. Recaizade Mahmut Ekrem

E. Musahipzade Celal

CEVAP: D

5. Millî Edebiyat Dönemi tiyatrosu ile ilgili verilen aşağıdaki bilgilerden hangisi yanlıştır?

A. Oyunların birçoğunun trajedi türünde olması

B. Oyunlarda mekânın, İstanbul dışına kayması

C. Kişilerin olumlu - olumsuz tezadıyla verilmesi

D. Dönemin yazarlarının Fransız natüralistlerinden etkilenmesi

E. Oyunlarda tarihî ve gerçek kişilerin de kullanılması

CEVAP: A (Milli Edebiyat Dönemi tiyatro eserleri genellikle komedi türündedir.)

Read more