2013 - 2014 MEB 11. Sınıf Edebiyat Sayfa 11 - 26 Soruları ve Cevapları

Bu yazının tamamı http://edebiyatfatihi.blogspot.com sitesinden alınmıştır. Bu tarz yazıları bu sitede de bulabilirsiniz.

TANZİMAT DÖNEMİ EDEBİYATI

OLUŞUMU-ÖĞRETİCİ METNLERİ

SAYFA 11:
1.ETKİNLİK
Askeri alanda Nizam-ı Cedid ordusu oluşturuldu. lll. Selim tahttan indirildi.Nizam-ı Cedid ordusu dağıtıldı ve yenilgiyi destekleyen devlet adamları ve kişiler cezalandırıldı.


2.ETKİNLİK
***Devlet yöneticileri tarafından istenmiştir.

3.ETKİNLİK

***İlk Türkçe gazete 1831'de çıkan Takvim-i Vekayi'dir.Tanzimat döneminde çıkan ilk gazete ise Ceride-i Havadistir. Ceride-i Havadis bir meslek gazetesi olan Vekayi-i Tıbbiye izledi.Yeni Türk nesrinin doğmasında en büyük rolü oynayan en önemli görevi yüklenen başlıca gazete ve dergiler:Takvim-i Vekayi(1831),Ceride-i Havadis(1840) gibi resmi gazetelerle Namık kemalin yayınladığı İbret (1871),Hadika(1872)Ali Suvai’nin yönettiği Muhbir(1866)Ahmet Mithat'ın çıkardığı Devir (1872)

4.ETKİNLİK

***Gazete ile birlikte makale fıkra gibi türlerle roman hikaye ve tiyatro gibi türlerde Tanzimat'la birlikte ortaya çıkmıştır.

5.ETKİNLİK

Surlar içinde İstanbul,Osmanlı sosyal yaşamının geleneksel yapısını koruyan ve yaşatan kısacası Türk İstanbul'un canlı bir merkezidir.Beyoğlu ise eskiden beri gayrimüslimlerin zorunlu ikamet yeri olarak Batılı bir yaşamı sürdüren ,Batı'dan gelen yeniliklerin görüldüğü ilk yer olma özelliğine sahip bir yerdir.
sayfa 14:
soru 1:nizam-ı cedit ordusu kuruldu.
*giderlerini karşılamak için nizam-ı cedit hazinesi kuruldu.
*tersane ıslah edildi.
*avrupa'nın önemli merkezlerinde sürekli elçilikler açıldı.
*resmi devlet matbaası kuruldu.
*Frasnsızca devletin ilk resmi yabancı dili olarak kabul edildi.
*merkeze bağlı eyaleteler yeniden düzenlendi.
Bu yenilikler askeri,mali,kültürel alanları kapsamaktadır
 2:can güvenliği,ırz,namus ve malın korunmasında yenilikler yapılmıştır.
askeri alandan askerlerle ilgili yenilikler yapılmıştır.ÖNEMİ İSE İLK KEZ KANUN FİKRİNİN ORTAYA ÇIKMASI VE GETİRİLEN   YENİLİKLERİN  KANUNLARLA KORUNMASIDIR.
 3:Getirilen yenilikler toplum hayatını da kapsamaktadır.Fakat getirilen yeniliklerle Osmanlı Devletindeki hakim millet fikri ortadan kalkmaya başlamıştır.
4)Tanzimat Fermanı ile yapılan yenilikler devlet yöneticileri tarafından  devletin varlığını sürdürmesi amacıyla yapılmıştır.
5) Verilen şemaya göre hem İslamiyetin kabulü hem de Tanzimat Fermanının ilanı her iki dönemin başlangıcı arasında bir boşluk olması bu değişiklik ve yeniliklerin hem aydınlar hem de toplum tarafından özümsenip benimsenmesi için geçen süredir.Unutulmamalıdır ki eskinin bir anda bırakılıp yeninin edebi ve toplum hayatına yerleşmesi bir anda mümkün değildir...

sayfa 16:

soru 1:

soru 2:devletin ,milletin gelişmesini ve kalkınmasını sağlar.
ilim tüm insanların hizmetine sunulur
halkı bilinçlendir.Gazeteciliğin Tanzimat yıllarında ortaya çıkması gazetenin Batılı devletlerdeki işlevinin ve gücünün anlaşılması dolayısıyladır.

soru 3:yeni edebi türler:makale,fıkra , roman,tiyatro,hikaye,tenkit(eleştiri)türleridir.Bu türler Tanzimat ile birlikte ortaya çıkmıştır.

soru4:Verilen cümleler gazetelerin halkı aydınlatmak ve ona yol göstermek amacıyla çıkarıldığını gösteririr.Bu da TANZİMAT DÖNEMİNDE “FAYDA”NIN ÖN PLANA ÇIKTIĞININ BİR İŞARETİDİR.

1.etkinlik:
Tanzimat edebiyatı zihniyeti yüzünü her anlamda Batıya dönmüş,Batı’daki gelişme ve değişimleri yakın takibe almış bir karakter gösterir.Başka bir ifadeyle devletin kötü gidişatına çare bulmak için yeni tedbirler alıp kanunlar çıkararak her alanda Batı’ya yönelmek ve çağın gereklerine uygun olarak yenileşmektir.

5) Tanzimat sanatçıları Batıdan gelen bu zihniyeti takip yoluna gitmiş ve oradan aldıkları edebi ve fikri unsurları edebiyatımıza sokmuşlardır.

b) Tanzimat Dönemi sanatçıları aynı zamanda devlet adamıdır.
SAYFA 17:

1) Örtüşmez, çünkü Tanzimat dönemi eserlerinde “sanat sanat içindir, değil sanat halk içindir.”Edebiyat amaç olarak değil araç olarak görülmüştür.
2) Verilen metinler öncekilerden farklıdır, daha önceki dönemlerde “eşitlik,kanun üstünlüğü” gibi kavramlarla, gazeteden bahseden bir metin bulunmamaktadır.

3:Verilen resimler Batılılaşma ile birlikte görülen değişimlerin kıyafetlere kadar yansıdığını gösterir.Bu da bu yeniliklerin önce devlet hayatında sonra da toplum hayatında başladığının bir işaretidir.

soru 4:Yazılı görsel basın ve internet almıştır.

SAYFA 18)
1-) Boşluk doldurmalar
D,Y,Y

2-) MAKALE,FIKRA ,ROMAN HİKAYE VE TİYATRO
3-) Takvim-i Vekayi > İlk resmi gazete

Tercüman-ı Ahval> İlk özel gazete

Ceride-i Havadis>  yarı-resmi gazete

4-) E
5-) Bu dönemin öncü sanatçılarının gazeteci ve gazete yazarı olmaları bu dönemde gazeteye verilen değeri anlatır.Çünkü yeni türler ilk kez gazeteyle halkla buluşmuştur ve dönem sanatçıları Batıdaki gazetenin işlevini kavramışlardır.

SAYFA 19:

ÖĞRETİCİ METİNLER:

HAZIRLIK:

1) Öğretici metinler, bilgi ve haber vermek, ikna etmek, kanıları değiştirmek, uyarmak, düşündürmek, yönlendirmek, tanıtmak gibi amaçlarla yazılan metinlerdir.

2) Fıkra ve makale türlerinden yararlanılmıştır.Bunların ortak özelliği öğretici metin olmasıdır.

3) Çağdaşlaşma: Geri kalmış toplumların ekonomi, bilim, ekin, toplumsal düzenleniş. . . alanlarında günümüz bilim ve uygulayımının olanak verdiği en gelişkin aşamaya gelme çaba ve özlemlerini anlatan geniş kapsamlı toplumsal akım.

SAYFA 20:

2.ETKİNLİK:

Şemaya göre anlam birliğine sahip kümeler (söz,söz grubu, cümle,paragraf) bir araya gelerek metnin ana düşüncesini oluşturmuştur.

1.grup: Mukaddimenin iletisi gazetenin gerekliliğidir, bu metindeki anlam birliğine sahip kümeler (söz,söz grubu, cümle,paragraf) bu ileti(tema) etrafında bir araya gelmiştir.

2.grup:Müsavat adlı metnin teması eşitliktir. bu metindeki anlam birliğine sahip kümeler (söz,söz grubu, cümle,paragraf) bu ileti(tema) etrafında bir araya gelmiştir.

1-) Tercüman-ı Ahval Mukaddimesi Ana düşüncesi : Gazete
Müsavat Ana düşünce : Kanun önünde eşitlik

Bunlar günümüzde de işlenmektedir.

2-) Resim,müzik tiyatro
3-) Verilen metinler Tanzimat döneminin sosyal yaşantısı ve gerçekliğiyle ilişkilidir.Çünkğ o dönemde gazete ve gazetecilik fikri Tanzimat ilanıyla kanun haline getirilen eşitlik fikri mevcuttur.
4-) a.Ali Suavi kanun önünde herkesin eşit olduğunu savunur. Şinasi'de bu gazetenin önemini ve gazatelerin Türkçe yazılması gereksinimi olmasını savunur.
b.Halkı bilinçlendirmek amacıyla.

c.Tiyatro ve romanda mesaj dolaylı olarak verildiğinden amaçlarına ulaşamayabilirlerdi.Makale türünde verilmesi tamamen bilgilendirme amacı taşıdığından daha etkili olmuştur.

SAYFA 21:

5-) boşluk doldurma
1.tablo

hükümet >politika gazeteleri
vekiller meclisi >bilim kuvveti
medeni millet >matbaa
2.tablo

eşitlik > hak
kanun > hukuk
islam hukuku > kanunsal haklar
kanun > zengin fakir
6-) Öğretici metinlerdir.
7-) a.Tutarlı hükümler vermiştir, bazı kelimeler anlaşılabilir değildir.
b Vardır. Çünkü ortaya çıktığı zaman kullanılan dil metinde kullanılır.
8-) Batı kültüründe gelişen Türkçe tanzimatla geldiği için vardır.
9-) Metinlerde kullanılan Arapça ve Frasça sözcükler Klasik Türk edebiyatı  metinleriyle ilişkilendirilebilir.Fakat kullanılan dil sadeleşmiş ve cümleler kısalmıştır.
SAYFA 22:
10-) Metin Türleri : Makale(öğretici metin)
Metinlerin yazıldıkları tarih : Tanzimat dönemi
Metnin bağlı olduğu gelenek : öğretici metin geleneği

11-) Gzeteler halkı bilinçlendirmenin yanısıra makale ve fıkra gibi türlerin yayınlandığı bir araç olması sebebiyle önemli bir işleve sahiptir.


12) Eşitlik ifadesi metinde hamal ve büyük memurun kanun önünde aynı şartlarda yargılanması örneğiyle somutlaştırılmıştır.B) Tercüman-ı Ahvalde bir somutlaştırma söz konusu değildir.

13)Her iki metnin teması farklı olduğu için bir benzerlik söz konusu değildir.(tema yönünden)Farklılık ise temaların kendisidir)

14) 

15) Şinasi ve Ali Suavinin benzerlikleri:

-Her ikisinin de Batıya gidip oranın sosyal ve kültür hayatını tanımaları

-gazetecilik yapmaları

-yenilikçi olmaları

FARKLILIKLARI:

Buna rağmen Şinasinin kültürel ve toplumsal hayatta değişimi gerçekleştirmeye çalışıp Ali Suavi’nin din alanında reform çabaları iki yazarın farklılıklarını gösteririr.

SAYFA 24:

1- Atatürkçü düşüncede çağdaşlaşma uygarlaşma ve batılılaşma kavramları birbirleriyle bağlantılıdır. Çağdaşlaşma ülkenin refaha kavuşması için yapılan etkinliklerin tümüdür. Bu kavramla körü körüne taklit hedeflenemez. Ülkenin ilerlemesi için batılı ülkelerden alınan yenilikler ülkenin değerleriyle birleştirildikten sonra kullanılmalıdır. Bu kavramlar Atatürkçü düşüncede birbirlerinden ayrılamazlar.
2- Metne göre çağdaşlaşma Türk toplumu için vazgeçilmez bir idealdir. Bu idealin dayandığı temel “Büyük davamız en uygar ve en refaha kavuşmuş millet olarak varlığımızı yükseltmektir.” Şeklinde ifade edilmiştir.
3- Tanzimat döneminden itibaren gerçekleştirilen yeniliklerle Atatürk ilke ve inkılapları çağdaşlaşma ve uygarlaşmanın “ siyasal sosyal kültürel ve ekonomik yönlerini” kapsadığını söyleyebiliriz.

SAYFA 25:

3.SORU
a)Tanzimat dönemi öğretici metinler
*makale fıkra GİBİ YENİ TÜRLER
*HÜRRİYET ,EŞİTLİK,BİLİM,TEKNİK, KANUN ÜSTÜNLÜĞÜ
*Arapça ve Farsça kelime ve tamlamalar kullanılmasına karşın dil sadeleşmiştir.
*Tooplumsal konular ve sorunlar işlenmiştir.

*Sanat için sanat yerine sanat toplum içindir düşüncesi

b)Arapça ve Farsça gibi sözcükler ESKİYİ; diğer özellikler yeniyi göstermektedir.Hürriyet,eşitlik,kanun; fıkra ve makale BATILI özellikleri gösteririr
c)Bu durum Tanzimat aydınlarındaki DOĞU-BATI ÇATIŞMASINI GÖSTERİRİR.ESKİ-YENİ ÇATIŞMASI DENİLEBİLECEK BU DURUM DÖNEMİN SANATÇILARINI İKİLEME DÜŞÜRMÜŞTÜR.(Örneğin ZİYA PAŞA)

ç)Günümüzde de Doğu-Batı ikilemi vardır.

4) çağdaşlaşma hareketli bir kavramdır.Çünkü her gün yeni bir gelişme görülmektedir.

SAYFA 25-26 ÖLÇME-DEĞERLENDİRME:

1)d d y
2)a
3)doğu-batı
4)c5)Atatürk bu sözüyle Türk milletinin milli kültürünü koruyarak çağdaş uygarlık seviyesine çıkması gerektiğini ifade etmektedir.