9. Sınıf Türk Edebiyat Dersi 1. Ünite Ders Notları


9.SINIF TÜRK EDEBİYATI DERS NOTLARI
1
I. ÜNİTE GÜZEL SANATLAR VE EDEBİYAT
GÜZEL SANATLAR İÇİNDE EDEBİYATIN YERİ
Güzel sanatları diğer eserlerden ayıran en önemli özellik 
insanda coşku ve estetik haz uyandırmasıdır.Güzel sanatlar 
için yapılan en iyi sınıflama bu sanatların kullandıkları 
malzemelere göre yapılan sınıflandırmadır.Bu malzemeler 
fonetik ve plastik olarak ikiye ayrılır.Sesle yapılan sanatlara 
fonetik sanatlar, görüntüyle yapılan sanatlara ise plastik 
sanatlar denir.Güzel sanatların genelinde plastik malzeme 
kullanılırken edebiyat ve müzik ise sese dayalı bir sanattır.
Edebiyatın malzemesi kelimelerdir ve edebiyat dille 
gerçekleştirilen bir güzel sanatlar etkinliğidir.Edebiyatın asıl 
amacı güzel sanatların en önemli öğesi olan estetik zevk 
duygusunu dil aracılığıyla gerçekleştirmektir.Edebiyatta 
fayda sağlamak amaç olarak her zaman ikinci plandadır.
Edebiyat; Tanımı, Konusu,Yöntemi
 Duygu ve düşüncelerin söz ya da yazıyla etkili ve güzel bir 
biçimde anlatılması sanatına edebiyat denir. Edebiyat, 
sözcüğü Arapça ‘’edep’’ sözcüğünden türemiştir. Edebiyat 
sözcüğü ilk kez Tanzimat döneminde Şinasi tarafından 
kullanılmıştır. Şinasi’den önce nazım ve nesir türlerindeki 
eserlere ‘’şiir ve inşa’’ denilmekteydi.
Edebiyatın Konusu
Yazar ve şairlerin ortaya koydukları eserlerde ele alıp 
işledikleri her şey, edebiyatın konusunu oluşturur.
Edebiyatın Yöntemi
Dil ürünlerinin tüm özelliklerinin tarihi akış içinde bilimsel 
olarak incelenmesi de edebiyatın yöntemini oluşturur.
EDEBİYATIN DİĞER BİLİM DALLARIYLA İLİŞKİSİ
Edebiyatın temel öğesi olan dil diğer bilim dallarının da 
anlatım aracıdır. Bundan dolayı felsefe, psikoloji, sosyoloji, 
hatta tarih, coğrafya, ekonomi vb. diğer bilim dallarıyla 
yakından ilişkisi vardır.Araştırmacılar da edebiyat 
araştırmalarında yazarın biyografisini yazarken tarih 
biliminden,yaşadığı ortamı yazarken sosyoloji 
biliminden,yazarın içinde bulunduğu ruhsal durumu anlatırken 
ise psikolojiden faydalanırlar.
Yazarı etkileyen toplumsal,siyasal ve felsefî görüşleri de 
diğer sosyal bilimlerin yardımıyla ortaya koyarlar.
Edebiyat Tarihi ve Önemi
Bir ulusun çağlar boyu yarattığı sözlü ve yazılı dil 
ürünlerini ve onların yazarlarını bilimsel bir yöntemle tarihi 
akış içinde inceleyen bilim dalına edebiyat tarihi 
denir.Edebiyat tarihi bir ulusun geçmişteki düşünce yapısını, 
dünya anlayışını, kültür ve uygarlık birikimini yeni kuşaklara 
aktarır.Böylece kuşaklar arasında köprü kurarak yeni 
kuşakların daha iyiyi, doğruyu, güzeli bulmalarına yardımcı 
olur.Bizde Tanzimat dönemine kadar edebiyat tarihi 
tezkirelerden ibaretti.
Tezkire: Şairlerin hayat hikayelerini anlatan biyografi 
türünden eserlere denir.
Başlıca edebiyat tarihi yazarlarımız şunlardır: Ziya Paşa,M. 
Fuat Köprülü,Agah Sırrı Levend,Ahmet Hamdi Tanpınar,Nihat 
Sami Banarlı
DİLİN İNSAN VE TOPLUM HAYATINDAKİ YERİ
Dil-Kültür-Edebiyat İlişkisi
Dil, insanların duygu düşünce ve düşlerini; özlem ve 
isteklerini anlatma aracıdır . Kültür ise;dil,din,ülkü gibi ortak 
duygu ve düşüncelerin bizde yarattığı değişim ve 
bileşimdir.Bu nedenle dil bir ulusun temel taşıdır.Dil kültür 
değerlerimizi geleceğe taşır ve edebiyatın da temel öğesidir.
Dil, edebiyatın temel öğesi; edebiyat, kültür birikiminin 
kendisidir. Görüldüğü gibi dil,kültür ve edebiyat birbirinin 
tamamlayıcısıdır.
METİN – EDEBî METİN
Metin:Bir yazıyı şekil,anlatım ve yazım özellikleriyle 
oluşturan kelimelerin tamamına metin denir.
Edebî Eser (Edeb Metin); Tanımı ve Özellikleri
İnsanın duygu ve düşüncelerini; özlem ve dileklerini estetik 
ölçüler içinde anlatan ve okuyucuda güzellik duygusu yaratan 
dil ürünlerine edebî eser(metin) denir.
Özellikleri
 Edebî eser okuyanı etkilemelidir.
 Anlatımı güzel düşüncesi sağlam ve özlü olmalıdır.
 Konusu;ait olduğu toplumun ve yazıldığı dönemin 
özelliklerini yansıtmalıdır.
 Eser zamanın süzgecinden geçtikten sonra toplumca 
anlaşılıp beğenilmelidir.
 Duygu ve düşünceler belli bir edebî türe uygun olarak 
anlatılmalıdır.
 Eser estetik ölçüler içinde ,belli bir sanat anlayışıyla 
yazılmalıdır
EDEBİYAT VE GERÇEKLİK
Dış dünyadaki tüm nesnel varlıklar,koşullar ve durumlar 
gerçekliğin kapsamına girer.Edebiyat dış dünyayı,insanı ve 
insana özgü özellikleri kurmaca yoluyla dile getirir.Yani 
sanatçı dış dünyayı olduğu gibi değil,kendi süzgecinden 
geçirerek,değiştirerek,yorumlayarak anlatır.Bu paralelde 
şöyle bir tanım çıkarılabilir: Sanat yada edebiyat,bir nevi 
gerçeğin yorumlanarak anlatılmasıdır. Burada unutulmaması gereken nokta ise edebiyatın bunu yaparken gerçeklikten 
tamamen uzaklaşmamış olmasıdır.
Load disqus comments

0 Yorumlarınız